Na terenach wodonośnych MPWiK w 2001 roku wzniesiono nową wieżę odpowietrzającą na ujęciu lewarowym wody dla miasta Wrocławia, według projektu arch. Marka Szurleja. Twórca budowli dostosował swoją wizję do podobnych obiektów istniejących w obrębie ujęć wodnych, które powstały na początku XX wieku.
Wieża stanowi obudowę rurociągu próżniowego o wysokości ok. 10 m, wykonanego w celu odpowietrzenia lewaru, tj. rury transportującej ujmowaną wodę surową ze studni na terenach ujęć do obiektów uzdatniania. Sześć wież stanowią niewielki fragment infrastruktury związanej z pozyskiwaniem i uzdatnianiem wody, jaka powstała u progu minionego stulecia. Wszystkie wieże zostały zaprojektowane w jednej konwencji z elementami regionalnymi i wzorami zaczerpniętymi z willowej architektury Wrocławia. Nowa budowla, według projektu Marka Szurleja, została wykończona w cegle klinkierowej z dachem namiotowym krytym dachówką. Dach został wykonany w konstrukcji tradycyjnej jako namiotowy z królem i podwójnym układem kleszczy nad płaszczyzną murłat. W pokryciu dla ograniczenia cięcia zastosowano małe dachówki wieżyczkowe o szerokości 9 cm i odpowiednio zmniejszone gąsiory. Dla wieży nie przewidziano rynien, więc okap dachu został zaprojektowany tak, aby odprowadzał wodę poza lico ściany. Dach wieńczy kula z blachy cynkowej. Detal cokołu i stopień wejściowy zostały wykonane z granitu strzegomskiego. Przy wznoszeniu budowli murarze i cieśle w niczym nie ustępowali swym kolegom sprzed wieku. Inspektorem nadzoru z ramienia inwestora był Andrzej Zawada.

• TERENY WODONOŚNE to 1026 hektarów łąk i stawów na południowym wschodzie miasta. Położone są one sześć kilometrów od centrum miasta, w obrębie samego Wrocławia, jak i gminy Święta Katarzyna. Obszar ten już pod koniec XIX wieku został przeznaczony do uzdatniania wody.
• Pierwsze studnie poborowe i rurociągi powstały tu w latach 1902-1904. Wtedy też do użytku została oddana przepompownia Świątniki.
• Woda, którą dostarcza MPWiK pochodzi z rzeki Oławy, zaś ją zasila Nysa Kłodzka czerpiąca ze źródeł w Sudetach.
• Sieć wodociągowa MPWiK ma 1855 km długości, tyle ile wynosi odległość z Wrocławia do Dublina w Irlandii.
• Tak samo jak na początku XX wieku, tak i obecnie na tereny wodonośne wodę z Oławy pompuje pompownia Czechnica. Trafia ona do liczącej 21 kilometrów sieci rowów i kanałów nawadniających, które rozprowadzają ją do 63 stawów infiltracyjnych o łącznej powierzchni niemal 60 hektarów.
• Od sprawnej pracy zastawek w poszczególnych zbiornikach uzależniona jest efektywność procesu infiltracji, który polega na nabraniu przez wodę powierzchniową lepszych właściwości wody podziemnej. Odpowiada za to wiele procesów biologicznych, chemicznych i fizycznych zachodzących podczas kilkutygodniowego przebywania wody w gruncie.
• Woda poddana procesowi infiltracji pobierana jest z całego obszaru terenów wodonośnych. Wykorzystywana jest do tego celu sieć 558 studni poborowych dostarczających ją rurociągami do trzech pompowni: Radwanice, Świątniki i Bierdzany.
• Charakterystycznymi punktami na trasie przepływu polepszonej już wody są wieże odpowietrzające Zadaniem tych (dziesięciometrowej wysokości i doskonale komponujących się z otoczeniem ciekawą architekturą) budowli jest utrzymanie próżni w rurociągach lewarowych, tak by woda bez przeszkód trafiała do Zakładu Uzdatniania Wody ,,Na Grobli”, a z niego do mieszkań wrocławian.

Wykorzystano informacje z: ,,Biuletyn Informacji Publicznej”, MPWiK , ,,Świat Klinkieru i Dachówek".

Wacław Grabkowski

 

Zdjęcie nr 1